به بهانه روز هوای پاک: چگونه در هوای آلوده زنده بمانیم؟

اگر بعد از یک روز آلوده به خانه آمدید، همانطوری نگیرید بخوابید.

  

29 دی ماه در تقویم ایران به عنوان روز هوای پاک نام‌گذاری شده است. بحران آلودگی هوا در تهران و 6 شهر آلوده دیگر ایران شامل تبریز، مشهد، اراک، اصفهان، شیراز و اهواز، در سال 1374 مسؤولین ستاد اجرایی کاهش آلودگی هوا را بر آن داشت تا به منظور ایجاد حساسیت در بین اقشار مختلف جامعه، روز 29 دی‌ماه را به عنوان روز هوای پاک اعلام نمایند.
هدف از اعلام روز ملی هوای پاک ایجاد حساسیت در بین اقشار مختلف جامعه بوده است و از آنجایی که کلید اصلی کاهش آلودگی هوا، مشارکت مردمی و افزایش هماهنگی بین‌بخشی است این روز می‌تواند عامل مهمی در ایجاد این مشارکت و هماهنگی بین‌بخشی باشد.

گویا قرار طبیعت این است که ما اکسیژن مصرف کنیم و دی اکسید کربن بدهیم بیرون اما وقتی ورودی ریه ها ترکیبی از ذرات معلق، منواکسیدکربن، آزبست و سرب است، قیر هم که از دهان مان بیرون بیاید، جای تعجب ندارد. زندگی در تهران و خیلی از شهرهای بزرگ ایران حالا تبدیل به یک جدال دائمی بین سلامت و امکانات شده. خودمان هم می دانیم که سلامتی مان افتاده زیر لودر، حتی صدای قرچ و قورچ استخوان هایش را هم می شنویم اما آدم دل کندن از شهر و پر کشیدن به روستا هم نیستیم. چاره چیست؟ تحمل و تلاش برای زنده ماندن.
حالا که وسط این آلودگی زندگی می کنیم، حداقل یاد بگیریم چطوری نفس های سالمتری بکشیم. فقط یادمان باشد خودمان هم بخشی از تولیدکنندگان آلودگی هستیم و چه بسا قبل از این مطلب باید چیزهایی بخوانیم در مورد تلاش برای زنده نگه داشتن دیگران، بعد خودمان.

خوب ها

چیزهای بدبو!
سیر و پیاز هر چند موجب بدرقه دعای خیر در اتوبوس و مترو می شوند ولی به خاطر داشتن مقادیر زیادی از گوگرد، از مخاط دستگاه تنفسی محافظت می کنند. بخورید، بعدش هم مسواک بزنید.

شیر
همه کسانی که این روزها با مسمومیت به خاطر آلودگی هوا به بیمارستان می روند، با این توصیه بدرقه می شوند که شیر بخورید! شیر از دو جهت مفید است؛ اول اینکه کمبود کلسیم خودش موجب جذب سرب بیشتر می شود. گیرنده های فلزات در بدن انسان اگر با کلسیم اشباع نشده باشند، سریع سرب را جذب می کنند اما مصرف لبنیات و به خصوص شیر کم چرب موجب می شود بدن کمبود کلسیم نداشته باشد و سرب کمتری جذب کند. دوم اینکه شیر خاصیت نرم کنندگی برای مخاط تنفسی فوقانی را دارد و موجب رشد باکتری های مفید در دستگاه گوارش می شود که در دفع آلاینده ها موثرند. پس در این هوای آلوده شیر بخورید!

آنتی اکسیدان
آنتی اکسیدان موجب دفع و از بین بردن رادیکال های آزادی می شود که به خاطر آلودگی هوا در بدن ایجاد می شوند. این رادیکال های آزاد اگر در بدن زیاد شوند، عامل سرطان هستند. هر روز چای سبز بنوشید.

آب زیاد
خیلی بیشتر از قبل آب و مایعات بخورید. در روزهایی که هوا آلوده است، هر چقدر بیشتر آب بخورید، بدن راحت تر آلودگی ها را دفع می کند.

پکتین
اسمش جالب نیست اما با همین اسم مسخره سدی در برابر سرب هواست. غذاهایی که حاوی پکتین هستند، سرب موجود در هوا را می گیرند و مانع جذب شدن شان در بدن می شوند. سیب با پوست، پرتقال و توت فرنگی منابع خوبی از پکتین هستند. روزی یک عدد سیب، شما را از مرگ در اثر آلودگی هوا دور نگه می دارد!

پروبیوتیک
ماست و شیر و دوغ پروبیوتیک را می توانید در سوپرها پیدا کنید. خوردنی هایی که به روش پروبیوتیک تولید شده اند، باکتری های مفیدی دارند که سطح ایمنی روده ها را بالا می برند تا عوامل آلودگی کمتر در روده باقی بمانند و جذب نشوند.

سلنیوم
یکی از مواد معدنی که مانع آسیب های شدید آلودگی در بدن می شود. سلنیوم به مقدار زیاد در سیر هست.

روی و منیزیم
روی (زینک) هم فلز دیگری است که مانع جذب سرب می شود. به جز مکمل های تقویتی روی، گوشت، تخم مرغ، حبوبات، سبوس ها و لبنیات هم آن را دارند. منیزیم هم همین تاثیر را دارد و در سبزیجات برگ تیره وجود دارد. یعنی همان بخش هایی از کاهو که دور می ریزید!

بدها

چرب و چیلی نخورید
وجود مقادیر بالای چربی تا حد زیادی سطح ایمنی بدن را پایین می آورد و میدان را خالی می کند تا آلودگی هوا هر کاری دلش می خواهد در بدن انجام بدهد. در روزهای آلوده تا حد امکان غذاهای چرب و چیلی و سرخ کردنی نخورید.

از وانتی خرید نکنید
میوه ها و سبزیجات، آجیل ها و سایر خوردنی هایی را که بسته بندی ندارد، از جاهایی که در معرض آلودگی هستند، نخرید. میوه هایی که دم در مغازه اند یا پشت وانت اند، خودشان کلی آلودگی جذب کرده اند.

بیرون نیایید
اگر سابقه مسمومیت دارید یا به بیماری قلبی و ریوی مبتلایید، جداً بی خیال بیرون رفتن در روزهای آلوده شوید. آن چیزهایی که در اخبار در مورد گروه های حساس و آسیب پذیر می گویند، تعارف نیست؛ ممکن است خیلی جدی مسموم شوید یا سکته قلبی کنید و راه تان به بیمارستان بیفتد.
اگر فکر می کنید کار خیلی مهمی در شهر دارید که نمی شودگذاشت برای هفته بعد، به این فکر کنید که ممکن است این بیرون رفتن موجب شود یک هفته ای را در بیمارستان بستری شوید. بچه ها به دلیل تکامل نیافتن سیستم تنفسی و پیرها به دلیل کاهش سطح ایمنی بدن، در مقابل آلودگی هوا آسیب پذیرترند. ضمنا کودکان به خاطر تنفس سریع تر بیشتر در معرض خطرات آلودگی هستند.

ماسک کاغذی نزنید
این ماسک های پارچه ای نازک به جز برای عکاسی از وضعیت هشدار در شهر به هیچ دردی نمی خورند. اگر واقعا دچار مشکل هستید و مجبورید وسط آلودگی، بیرون تردد کنید، از داروخانه ماسک های فیلتردار بخرید. این ماسک ها بزرگ هستند و با نام P1 و P2 به فروش می روند و معمولا چند ساعت عمر می کنند. حتی همین ماسک ها هم مانع ورود منوکسید کربن نمی شوند و فقط جلوی ذرات معلق را می گیرند.

آلوده نمانید
اگر بعد از یک روز آلوده به خانه آمدید، همانطوری نگیرید بخوابید. قبل از هر کاری دوش بگیرید. بسیاری از عوامل سمی موجود در هوا از پوست هم جذب می شوند. بهتر است چشم ها و بینی را هم روزانه سه بار شستشو بدهید چون آنها هم آلودگی را منتقل می کنند. بینی را با سرم و چشم را با آب تمیز بشویید.

ورزش نکنید
وقتی سه متر جلوتر هم از زور آلودگی هوا پیدا نیست، دویدن در پارک نه تنها موجب سلامتی نمی شود بلکه ریه تان را هم از کار می اندازد. موقع ورزش به خاطر تنفس بیشتر، آلودگی بیشتری هم واردبدن می شود. پس تا پایان روزهای آلودگی، ورزش را در خانهی ا باشگاه انجام بدهید.

گل و گیاه را بیرون نکنید
به جای خریدن دستاه های بزرگ تصفیه هوا که کسی هنوز مطمئن نیست اثرشان مثبت است یا منفی، در خانه گل و گیاه نگه دارید. مهم نیست که گل ارکیده کاشته اید یا درخت موز؛ در هر حال گیاهان موجب تصفیه هوا می شوند.