نیکی
کریمی بازیگر و فیلمساز سرشناس سینمای ایران این روزها با «شیفت شب»
چهارمین ساخته سینماییاش در جشنواره فجر حضور دارد. غیر از «شیفت شب» دو
فیلم با نقشآفرینی کریمی در این دوره از جشنواره حاضر است؛ فیلمهای
«چهارشنبه 19 اردیبهشت» و «مرگ ماهی».
کریمی در
این فیلمها نقشهایی متفاوتی ایفا کرده که نظرات منتشر شده در مورد آنها
نشان از آن دارد که این بازیها از کارهای به یادماندنی و مطرح این دوره از
جشنواره است.
او کار در زمینه ادبیات و مطالعه
را یکی از دلایل موفقیتهای سینماییاش میداند و به دلیل اهمیت این
مساله، در روزهای پرکاری سینما هم فرصتی برای ترجمه کتاب فراهم میکند.
نیکی
کریمی که 10 بار نامزد دریافت سیمرغ شده است و تنها یک بار آن را برای
فیلم «دیوانه از قفس پرید» دریافت کرده، عنوان بهترین بازیگر زن
جشنوارههای قاهره، تائورمینا، سن سباستین و سه قاره نانت را از آن خود
کرده است.
در گفتوگویی با نیکی کریمی در مورد نقشآفرینیهایش و حضورش در این دوره از جشنواره فیلم فجر صحبت کردیم.
خانم کریمی پذیرش بازی در «چهارشنبه 19 اردیبهشت» از جهات مختلف کار سخت و پرریسکی بود، چطور حضور در این کار را قبول کردید؟
خدا
را شکر میکنم که بهترین نقشهایی که هر بازیگری آرزو دارد آن را ایفا کند
به من پیشنهاد میشود. من در حوزه بازیگری منتظر این چالشها هستم تا
بتوانم کاری که مدنظرم است انجام دهم. وقتی فیلمنامه «چهارشنبه 19
اردیبهشت» را خواندم متوجه شدم نقش پیشنهادی به من، با شخصیتهایی که این
روزها اغلب در سینمای ایران میبینیم فاصله زیادی دارد. معمولا شاهد حضور
شخصیتهای شیک در فیلمهای مختلفیم، خیلی از بازیگران علاقه دارند در
فیلمهای مختلف با گریم همان کارهای قبلیشان ظاهر شوند، اما قطعا این آن
چیزی نیست که من انتخاب کنم و علاقه داشته باشم. دوست دارم این کلیشهها را
بشکنم و از این فضاها فاصله بگیرم. در «چهارشنبه 19 اردیبهشت» هم همین طور
بود. گریم من در این کار دو ساعت طول میکشید. یک ماه و نیم درگیر
فیلمبرداری این کار بودم که در لوکشینهای عجیبی هم کار میشد.
از
جسارت در بازیگری خیلی خوشم میآید و خوشحالم از اینکه در فیلمهای مختلف
نقش زنهای مسئولی را بازی کردهام که در زندگی راهی برای مبارزه پیش
میگیرند و تلاش میکنند زندگیشان را به بهترین شکل اداره کنند. در
«چهارشنبه 19 اردیبهشت» ایفا کردن نقش زنی که شوهرش معلول است با سختیهایی
که این زن برای اداره زندگی دارد، ویژگیها و چالشی که مد نظر من بود را
برآورده میکرد.
ظاهر شما در این فیلم
یکی از نکات قابل توجه آن است. گریم به طور کلی تصویری که از شما دیده شده
را بهم ریخته است. مشکلی با این گریم نداشتید؟
اصلا.
این نوع نگاه من فقط مربوط به الان نیست، زمانی که «عروس» را بازی کردم
اغلب، فیلمنامههایی به من پیشنهاد میشد که قصد داشتند من را با ظاهر
آرایش کرده نشان دهند، همان بیست و پنج سال قبل به این نگاه «نه» %DK/KP/N9�تم. در
فیلم «سارا» دو سه ساعت فقط گریم من طول میکشید تا ظاهرم را تغییر دهند.
این تغییرات برای من خیلی جذابیت داشت تا خودم را محک بزنم، از خودم فاصله
بگیرم. هیچ وقت دوست نداشتم که وقتی تصویر من را در فیلمی میبینند بگویند
این همان نیکی کریمی است که همین پالتو در فیلم قبلی تنش بود و مو و ظاهر و
آرایشش همانی است که همیشه بوده است. من به عنوان نیکی کریمی با طبقهای
که شخصیت لیلا در «چهارشنبه 19 اردیبهشت» از آن میآید فاصله دارم، اما
همین فاصله است که بازی در آن نقش را برای من لذتبخش میکند. بازیگران با
این مفهوم آشنا هستند که هر بازیگری منطقه امنی دارد و اغلب به این منطقه
امن پناه میبرد، اما من میخواهم از این منطقه فاصله بگیرم.
خیلی
از دوستداران بازی شما ناراحت بودند که چرا فیلم «چهارشنبه 19 اردیبهشت»
در بخش مسابقه جشنواره نیست تا بازی شما مورد داوری قرار گیرد. این حس برای
خودتان مطرح نبود؟
سالهای زیادی از موقعی که «سارا»،
«پری»، «بوی پیراهن یوسف»، «نسل سوخته»، «دو زن»، «نیمه پنهان» را بازی
کردم و فیلمهایم در جشنواره فجر دیده نشد میگذرد. آن زمان از من
میپرسیدند که چه حسی داری؟ نگاه من در آن زمان هم این بود که هیجان
جشنواره گذرا است. مردم باهوش هستند و حاصل کار تو را در یک فیلم میبینند.
جشنواره میگذرد و این مردم و منتقدان هستند که در مورد حاصل یک کار قضاوت
میکنند.
در دو فیلمی که امسال کار کردم و در
جشنواره حضور داشتند «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» و «مرگ ماهی» نقشهای سختی
بازی کردم. برای اینکه به تمرکز مورد نظر برسم زندگی اطرافم را قطع کردم،
سر «مرگ ماهی» به دلیل سنگینی کار و حس و فضایی که داشت بیهوش شدم و زیر
سرم رفتم؛ واقعیت این است که ایفای نقش سخت برای خود من جذاب است و میدانم
این آن کاری است که من باید انجام دهم.
در
مورد «مرگ ماهی» هم صحبت کنیم. خودتان نقشتان را در این فیلم چطور تعرف
کردید؟ البته در این فیلم با بازیگران زیادی همراه بودید این همراهی چطور
بود؟
یکی از نقشهای متفاوت کارنامهام «مرگ ماهی» است.
در «مرگ ماهی» نقش زنی را بازی میکنم که به شدت پرخاشجو، عصبی و حساس است
و باید همه این حسها را نشان میدادم.
خوشبختانه
وقتی روی نقشی تمرکز میکنم به هیچ عنوان اجازه نمیدهم چیزی من را از این
تمرکز منفک کنند. بازیگران زیادی در این کار حضور داشتند، اما از آنجا که
من اغلب روی نقش خودم متمرکز بودم، شاید چندان هم متوجه رفت و آمدهای
اطرافم نمیشدم. این موضوع برای من بسیار جدی است که وقتی یک نقش نیاز به
تمرکز زیادی دارد، با این نگاه متمرکز به نقشم نزدیک شوم و آن را ایفا کنم.
خانم
کریمی 25 سال از ورود شما به سینما میگذرد و هنوز ایفای نقشهای سخت
برایتان جذاب است. انگیزه این شکل ادامه مسیر در سینما از کجا میآید؟
برای
خودم هم جالب است که این انگیزه چیست و از کجا میآید، تنها پاسخ من به
این سئوال عشق است. ایفای نقشهای سخت به شدت به من لذت میدهد. بازی در
این دو کار و یا نقشهایی که تا این حد پیچیده است و آدم را خسته میکند
نیاز به انرژی دارد و من این انرژی را همان عشق میدانم. من در دنیای
بازیگری دنبال چیزی نیستم جز اینکه نقشی را به یادماندنی ایفا کنم.
بازیگری
در حالی هنوز اینقدر برای شما جدی است که به کارگردانی هم میپردازید و
چهارمین فیلمتان امسال در جشنواره حضور داشت. حضور فیلمتان را در جشنواه
چطور ارزیابی میکنید؟
خدا را باید شکر کنم چون هم مردم
و هم منتقدانی که فیلم را دیدهاند آن را دوست داشتهاند. نظرات خیلی خوبی
درباره کار شنیدم. بچههای فیلم و گروه و عوامل مستحق این هستند که
دربارهشان گفته شود و خوشحالم که این فیلم ساخته شد. به هر حال چیزی که
باید اضافه کنم این است که من در 25 سال گذشته یک تنه در این سینما بودم؛
چه در زمینه بازیگری و چه کارگردانی. همیشه مستقل بودم، نه پشتوانه دوستی و
آشنایی را داشتم و نه از جانب کسی حمایت شدم. همیشه با تکیه بر توان خودم
در این سینما کارم را ادامه دادهام. الان هم این فیلم را کاملا مستقل و
بدون حمایت از سوی جایی ساختم.
شما در نشست خبری اشاره کردید به عنوان فیلمساز شما را جدی نمیگیرند؟
متاسفانه
آن گفته در نشریات بد منعکس شد. خبرنگاری در نشست خبری «شیفت شب» از من
پرسیده بود که آیا شما خودتان را فیلمساز میدانید و من گفتم اتفاقا چند
وقت پیش ماهنامهای در پرونده فیلمسازان نسل جدید اسمی از من نبرده بود، من
در جواب آن خبرنگار گفتم به خدا من 10 سال است که فیلم میسازم و این
چهارمین فیلم من است. اصلا چطور میتوان گفت مرا به عنوان کارگردان جدی
نمیگیرند؟ من تنها فیلمساز زن بخش مسابقه جشنواره امسال بودم، پس من را
کاملا جدی میگیرند.
سی و سومین جشنواره
فیلم فجر را با دو بازی سخت و به یادماندنی و فیلمی که کارگردانی کردید پشت
سر گذاشتید. این جشنواره چه جایگاهی برایتان دارد؟
به
همه عوامل «چهارشنبه 19 اردیبهشت» خسته نباشید میگویم، این فیلم از روزهای
اول جشنواره به نمایش درآمد و از آن روز تلفن و پیغامهای زیادی دریافت
کردم که فیلم را افراد دیدند و آن را دوست داشتند. اینها جزو چیزهای مهمی
است که برای عوامل سینما به عنوان خاطره خوب باقی میماند. باقی ماجرا که
مربوط به اعتقادات و انتخابهای افراد است، موضوعی مرتبط با خودشان است و
هرکسی براساس باور و اعتقاد خود در مسیر زندگی پیش میرود. باید برای
برگزاری این دور از جشنواره به دستاندرکاران و داوران خسته نباشید بگویم و
به همه کسانی که سیمرغ و جوایز جشنواره را دریافت خواهند کرد تبریک
میگویم و برایشان آرزوی موفقیت میکنم.